کبد چرب راه‌های پیشگیری و درمان آن

برای پی بردن به اهمیت موضوع این موضوع که “کبد چرب چیست؟” بهتر است در ابتدا  کبد و وظایف آن را بشناسیم.

کبد یکی از ارگان های مهم بدن است که سم زدایی از دارو ها، دفع محصولات زائد ناشی از تخریب و نوسازی گلبول های قرمز خون به صورت صفرا، تولید فاکتور های انعقادی خون، ذخیره قند به صورت گلیکوژن و نیز تنظیم سوخت و ساز قند و چربی از مهمترین نقش های آن در بدن می باشد.

البته، نقش کبد در جذب چربی و دفاع در مقابل میکروب ها و سموم جذب شده از راه مواد غذایی را نیز نباید نادیده گرفت.
در واقع بیماری کبد چرب نوعی  التهاب در بدن است و چربی در کبد انباشته می شود، که اخیرا به علت افزایش میزان چاقی در جامعه ی انسانی شیوع این بیماری افزایش یافته است.

اهمیت این بیماری به خاطر تخریب سلول های کبدی است و در صورت عدم تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می تواند منجر به بیماری پیشرفته و غیر قابل برگشت کبدی به نام “سیروز” شود.

بیماری کبد چرب شامل طیفی از بیماری خفیف کبد به صورت تجمع چربی در سلول های کبدی است.

درسته که افرادی که نوشیدنی های الکلی مصرف می کنند، احتمالا به کبد چرب بیشتر مبتلا می شوند با این حال حتی افرادی که الکل هم مصرف نمی کنند می تواند به کبد چرب مبتلا شوند.
در ادامه بیشتر به این موضوع می پردازیم که کبد چرب چیست و چگونه درمان می شود؟

بیماری کبد چرب چیست؟

بیماری کبد چرب، استئاتوز، بیماری شایعی است که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در کبد ایجاد می‌شود.
یک کبد سالم حاوی مقدار کمی چربی است. زمانی که چربی به ۵ تا ۱۰ درصد وزن کبد شما برسد، مشکل‌ساز می‌شود.

انواع بیماری کبد چرب دو نوع اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد:
غیر الکلی و الکلی. کبد چرب در دوران بارداری نیز ممکن است اتفاق بیفتد؛ اگرچه این مورد غیر معمول است.

۱- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)

بیماری کبد چرب غیر الکلی، NAFLD، زمانی است که چربی در کبد افرادی جمع می‌شوند که الکل زیادی نمی‌نوشند.
اگر چربی اضافی در کبد خود دارید و سابقه مصرف زیاد الکل ندارید، احتمالا دکتر NAFLD را تشخیص بدهد.
اگر التهاب یا سایر عوارض وجود نداشته باشد، این وضعیت به عنوان NAFLD ساده شناخته می‌شود.

استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) نوعی NAFLD است.
زمانی است که تجمع چربی اضافی در کبد با التهاب همراه است. پزشک شما NASH را با نشانه‌های زیر تشخیص می‌دهد:
-چربی اضافی در کبد
-التهاب کبد
-مصرف نکردن الکل

زمانی که چربی کبد بیشتر از 5 تا 10 درصد وزن کبد می‌رسد باید برای درمان کبد چرب اقدام کرد.

۲- بیماری کبد چرب الکلی (AFLD)
مصرف زیاد الکل به کبد آسیب می‌رساند. بیماری کبد چرب الکلی، AFLD، اولین مرحله بیماری کبدی مرتبط با الکل است.
اگر التهاب یا عوارض دیگری وجود نداشته باشد، این بیماری به عنوان کبد چرب الکلی ساده شناخته می‌شود.

۳- کبد چرب حاد بارداری (AFLP)
کبد چرب حاد بارداری، AFLP، زمانی است که در دوران بارداری چربی اضافی در کبد جمع شود.
این یک عارضه نادر اما جدی بارداری است
.این نوع کبد چرب، معمولاً در سه ماهه سوم بارداری خودش را نشان می‌دهد.
در صورت درمان نکردن این بیماری، خطرات جدی برای سلامتی مادر و نوزاد در کمین است.

علائم کبد چرب

این بیماری معمولاً هیچ علامتی ندارد. اما در برخی از افراد ممکن است علائمی مانند خستگی یا درد در سمت راست بالای شکم، جایی که کبد شما قرار دارد، داشته باشند.
اگر فردی دچار سیروز کبدی باشد ممکن است علائمی مانند:

-شکم متورم

-رگ های خونی بزرگ شده در زیر پوست که معمولا با ظاهر  کف دست قرمز دیده می شود.

-سینه های بزرگتر از حد معمول در مردان(ژنیکوماستی)

-پوست و چشم هایی که به دلیل بیماری به نام یرقان مایل به زرد به نظر می رسند.

عوامل خطر کبد چرب

– مصرف الکل به مقدار زیاد
-افرادی که دچار سوء تغذیه هستند
-کاهش وزن های سریع،
-سن هم به عنوان یک ریسک فاکتور است هرچه سن فرد بیشتر باشد، احتمال ابتلا به کبد چرب بیشتر می شود.
-پری دیابت یا دیابت نوع ۲  دارند،
-داشتن سطوح بالای چربی در خون، مانند کلسترول و تری گلیسرید،
– فشار خون بالا،
– مصرف برخی داروها، مانند کورتیکواستروئیدها و برخی داروهای سرطان،
-ابتلا به عفونت های خاص، مانند هپاتیت C،
-قرارگیری در برابر برخی از سموم شیمیایی
-سندرم تخمدان پلی کیستیک
-آپنه خواب
-تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)
-غده هیپوفیز کم کار (هیپوفونکسیون)
-اختلالات متابولیکی خاص، از جمله سندرم متابولیک

پیشگیری از ابتلا به کبد چرب

جهت پیشگیری از این بیماری حفظ وزن ایده آل و کنترل چربی و قند خون و نیز سایر اجزای سندروم متابولیک توصیه می شود.
در افرادی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند آزمایشات دوره ای خون جهت بررسی آنزیم های کبدی، چربی و قند توصیه می شود تا با تشخیص و درمان زودرس از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.

درمان کبد چرب

1. تغییر سبک زندگی و لایف استایل
2. کاهش وزن:

تحقیقات نشان می دهد که کاهش وزن بهترین کاری است که می توانید برای کنترل یا درمان کبد چرب انجام دهید.

هدف خوب و ایده ال برای درمان کبد چرب کاهش وزن ده درصدی است؛ اما حتی کاهش ۳ تا ۵ درصدی وزن می تواند سلامت کبد شما را بهبود بخشد.
کاهش وزن می تواند باعث کاهش چربی در کبد، التهاب و فیبروز شود.

با پزشک و متخصص تغذیه در مورد بهترین راه برای کاهش وزن ایمن و موثر مشورت کنید.

گزینه ها می توانند شامل موارد زیر باشند:

• رژیم غذایی کاهش وزن (اگر وزن مناسبی دارید، با انتخاب یک رژیم غذایی سالم و ورزش برای حفظ آن تلاش کنید.)
• ورزش
• دارو یا جراحی های کاهش وزن در صورت لزوم

3. مطالعات در حال بررسی این موضوع هستند که آیا یک داروی خاص یا ویتامین E می تواند به بهبود کبد چرب کمک کند یا خیر.
4. مهمترین بخش درمان بیماری کبد چرب مرتبط با الکل، قطع مصرف الکل است.

باید توجه کرد که قبل از استفاده از مکمل های غذایی، دارویی، داروهای شیمیایی یا گیاهی با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
مثلا برخی از داروهای گیاهی می توانند به کبد شما آسیب برسانند.

به طور کلی بیماری کبد چرب یک بیماری التهابی است.
از آزمایش های عملکرد کبد و سونوگرافی میتوان به عنوان آزمون غربالگری جهت تشخیص بیماری استفاده کرد.
کاهش وزن و تنظیم چربی و قند خون از بهترین روش های درمانی می باشند.
تشخیص و درمان زود هنگام این بیماری میتواند منجر به کاهش میزان مرگ و میر و عوارض ناشی از بیماری گردد.